We leven in een paradoxale tijd waarin er meer dan ooit over welzijn wordt gesproken, maar desondanks zijn de ziekteverzuimcijfers enorm hoog .
Welzijn negeren op de werkvloer? Alle kosten op een rijtje
Stressgerelateerde gezondheidsproblemen zijn een dagelijkse realiteit. Naast dat de persoonlijke gezondheid aangetast wordt, kunnen stressklachten ook leiden tot een toename in verzuimdagen. Dit is groter dan alleen een gezondheidsprobleem; het is een dringend economisch vraagstuk voor bedrijven en gemeenschappen.
Maar, wat veroorzaakt de toename van stress op de werkvloer precies? En belangrijker, hoe kunnen we dit aanpakken binnen onze organisaties?
Wat is welzijn op het werk?
Welzijn is de staat van comfortabel, gezond en gelukkig zijn. Het is een complex en gelaagd onderwerp dat vijf aspecten omvat:
- Fysieke gezondheid: Fit en energiek zijn,
- Pyschologische gezondheid: Een positieve mentale staat behouden,
- Sociaal welzijn: Echte relaties hebben op het werk,
- Financieel welzijn: Zich geen zorgen maken over financiën,
- Omgevingswelzijn: Een veilige en comfortabele werkplek ervaren.
Veel organisaties beschouwen, ondanks hun goede bedoelingen, mentale gezondheid, welzijn en burn-out als persoonlijke uitdagingen. Als gevolg daarvan reageren ze vaak met welzijnsinitiatieven en extra’s zoals sportschoolabonnementen of gratis massages op kantoor. Hoewel deze initiatieven nuttig zijn, weerspiegelen ze de reactieve houding ten opzichte van mentale gezondheidsproblemen. In plaats daarvan is een actieve strategie nodig om welzijn op het werk te verbeteren.
Organisaties zien vaak een cruciaal aspect over het hoofd, hoewel mentale uitdagingen persoonlijk worden ervaren, komen ze vaak voort uit organisatiebrede problemen. Hoge werkdruk, energievretende omgevingen, negatieve bedrijfscultuur en moeite met werk-privébalans kunnen de mentale gezondheid schaden.
In de afgelopen jaren steeg naast de frequentie van ziekteverzuim, ook de duur van verzuim. In Nederland is de gemiddelde duur van het ziekteverzuim om psychologische redenen met 10 dagen toegenomen vergeleken met vijf jaar geleden. Deze trend is met name zorgwekkend voor Nederlandse werkgevers die wettelijk verplicht zijn een deel van het loon van een werknemer tot twee jaar tijdens ziekteverzuim uit te betalen.3
Groepen die een hoger risico lopen zijn;
- jongeren tot 25 jaar,
- volwassenen <45 jaar met een jong kind (<11) thuis,
- mensen met een handicap of beperking,
- mensen in uitdagende omstandigheden
Binnen deze groepen zijn vrouwen over het algemeen vaker depressief en angstig dan mannen.
De kosten van mentale gezondheid
De impact van mentale gezondheid op de werkplek is zowel diepgaand als kostbaar. Wereldwijd gaan er elk jaar ongeveer 12 miljard werkdagen verloren aan depressie en angst, wat neerkomt op een geschat productiviteitsverlies van $1 miljard. Een verbijsterend cijfer wat de dringende noodzaak om dit probleem op de werkplek aan te pakken benadrukt.
De mentale gezondheidscrisis was al aanzienlijk vóór COVID-19. Tijdens de pandemie is dit verergerd, wat leidde tot verhoogde stressniveaus, vooral onder jongeren en mensen die reeds met mentale gezondheidsproblemen kampten.
Werkgerelateerde stressfactoren, zoals onderbezetting, naast bredere kwesties zoals beperkte toegang tot geestelijke gezondheidszorg, hebben verder bijgedragen aan deze afname van welzijn.
Inzoomend op Nederland, weerspiegelt de situatie deze wereldwijde crisis. Eén op de vijf medewerkers hier kampt met burn-outsymptomen. In het eerste kwartaal van 2023 was meer dan 26% van het totale aantal verzuimdagen te wijten aan psychologische redenen. Dit alarmerende percentage suggereert een mogelijke escalatie. Tegen 2030 kunnen stressgerelateerde afwezigheden meer dan een derde van de beroepsbevolking uitschakelen.
Deze trends zijn niet alleen van toepassing op Nederland, maar maken deel uit van een breder, wereldwijd probleem. Slechte mentale gezondheid zal naar verwachting de wereldeconomie ongeveer $6 miljard per jaar kosten tegen 2030.
Meer dan alleen statistieken, weerspiegelen deze cijfers de echte uitdagingen waarmee mensen in hun werk worden geconfronteerd en benadrukken ze de noodzaak voor organisaties om gezondere, meer ondersteunende werkomgevingen te creëren.
Waarom zouden werkgevers zich moeten bekommeren om het welzijn van medewerkers?
Het begrijpen van het belang van het welzijn van medewerkers is niet alleen het juiste om te doen, maar ook een strategisch bedrijfsvoordeel.
In de huidige concurrerende arbeidsmarkt is het prioriteren van mentaal welzijn essentieel om talent aan te trekken en te behouden. Volgens een onderzoek van McKinsey, vindt 60% van de Gen Z medewerkers mentale gezondheidszorg essentieel bij het kiezen van een werkgever. Tegelijkertijd spelen deze initiatieven een belangrijke rol in hun beslissing om bij een bedrijf te blijven.
Een scherpe focus op het welzijn van medewerkers brengt extra voordelen met zich mee. Een studie van de Universiteit van California observeerde een productiviteitstoename van 5% in bedrijven die zich richten op welzijn. Indrukwekkend is dat voor elke uitgegeven dollar aan welzijnsprogramma’s er $3,27 bespaard werd aan gezondheidszorg en $2,73 in verminderde verzuimkosten.
Programma’s gericht op het verbeteren van werk- privébalans van medewerkers, hebben ook een positief rendement op de investering laten zien. Elke geïnvesteerde dollar leidde tot $1,68 aan kostenbesparingen door minder personeelsverloop, presenteïsme, en lager gezondheidszorggebruik. Presenteïsme houdt in dat medewerkers wel aanwezig zijn, maar niet volledig productief.
Wellnessprogramma’s zijn echter niet voldoende. Duurzame verandering komt van een langetermijnverbintenis aan een bedrijfscultuur die luistert naar en reageert op medewerkers. Het is cruciaal om de behoeften van medewerkers te begrijpen zodat zij zich ondersteund voelen op het werk. Het draait om het vertalen van feedback naar concrete acties, wat vervolgens betrokkenheid en productiviteit verhoogt.
De relatie tussen betrokkenheid en welzijn
We weten nu meer over mentale gezondheid, maar toch meten we het welzijn op de werkplek voornamelijk door te kijken naar afwezigheidspercentages. Presenteïsme toont aan dat medewerkers fysiek aanwezig kunnen zijn, maar zich alsnog onbetrokken en ongelukkig voelen.
Wanneer we factoren zoals medewerkersbevlogenheid beschouwen als onderdeel van de welzijnsvergelijking, zal er positief iets veranderen. Dat komt omdat welzijn direct invloed heeft op medewerkersbetrokkenheid.13
Samen vormen betrokkenheid en welzijn het podium voor een werkomgeving met hoge prestaties, waarin ieder element elkaar ondersteunt en versterkt.14
In zijn studie ‘Van Stress naar Betrokkenheid’ benadrukt professor Willem van Rhenen van de Nyenrode Business University een eenvoudige maar krachtige waarheid: werkplekken die hun inspanningen richten op het opbouwen van betrokkenheid onder medewerkers, zien opmerkelijke resultaten. Betrokken medewerkers zijn tot 25% productiever en maken 50% minder fouten. Niet alleen dat, ze zijn ook aanzienlijk minder geneigd om zich ziek te melden, met een daling van 30-40%.
Hoe kunnen HR-teams stress en burn-out opsporen en voorkomen?
Het proces begint met de basis, zorgen voor eerlijke salarissen voor iedereen en het bevorderen van een ondersteunende en inclusieve bedrijfscultuur. Deze elementen, samen met kleine wijzigingen in onze interacties en het echt naar elkaar luisteren, vormen de basis voor een gezondere werkplek.
Daarnaast kunnen HR-teams door actief de medewerkersbetrokkenheid te monitoren, potentiële problemen vroegtijdig identificeren en aanpakken. Deze proactieve aanpak helpt situaties te voorkomen die kunnen escaleren tot burn-out of langdurig stressverlof, waardoor een positieve werkomgeving behouden blijft.
Ontdek alles over onze oplossingen in de demo
Wil je meer weten én zien van onze feedbacktools? Vraag een demo aan.
Aanvragen