Zelfsturende teams bepalen zelf de eigen doelen, werkwijze en de bijdragen van de leden. De teamleden zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor taken en activiteiten. Binnen het team is meestal geen leidinggevende; teamleden pakken zelf de coördinatie van taken op zich.
Zelfsturende teams
Een zelfsturend team kan heel effectief zijn. Het invoeren van zelfsturende teams vraagt veel tijd, geduld, scholing, begeleiding en uitproberen (met kans op missers).
Zelfsturende teams, waar liggen de kansen?
De gezamenlijke verantwoordelijkheid, de overlapping van taken, de daarbij meekomende ontwikkelingsmogelijkheden en het gezamenlijke doel zorgen voor een hoge bevlogenheid en motiveren de teamleden tot hoge prestaties. Medewerkers hebben binnen zelfsturende teams meer vrijheid en eigen beslissingsbevoegdheid. De praktijk wijst daardoor uit dat er minder stress en minder verzuim plaatsvindt.
Interne processen worden sneller en effectiever, omdat ze in de eerste plaats door de gebruikers ervan ingericht worden. Daarnaast neemt het ontbreken van een managementlaag hinderingen en onnodig tijdsverlies weg. Zo zijn zelfsturende teams ook kostenbesparend: er is minder operationeel management en dus wordt er ook bespaard op overheadkosten.
De risico’s van zelfsturende teams
Door verschil in persoonlijkheid, ervaring en vaardigheden is het moeilijk om een eenduidige lijn behouden. Binnen het team kan hierdoor een gevoel van scheve verhoudingen ontstaan. Het gebrek aan leiderschap kan hier een gemis zijn. De teamleden moeten zelf de verantwoordelijkheid kunnen én durven nemen om de onderlinge verhoudingen aan te sturen. Aanspreken op gedrag en feedback moet altijd mogelijk zijn.
Door de gezamenlijke verantwoordelijkheden en de overlap van taken kunnen teamleden functievervaging ervaren. Waar ze voorheen één duidelijke verantwoordelijkheid hadden, krijgen ze nu meer te maken met randzaken en operationele taken die ook binnen het zelfsturende team uitgevoerd moeten worden.
In het allerergste geval blijft de verantwoordelijkheid voor bepaalde beslissingen in het midden liggen, en wordt er vergeefs gezocht naar de beslissende stem van een -niet bestaande- teamleider.
Zelfsturing: Hoe ga je om met beloning?
Voorbeelden van zelfsturing
Het meest genoemde en geroemde voorbeeld van zelfsturing is Stichting Buurtzorg Nederland, tevens meervoudig winnaar van de Beste Werkgevers Awards. De medewerkers van Buurtzorg geven aan dat ze door zelfsturing puur hun vak kunnen uitoefenen. Er wordt vertouwen in hen gesteld en het ontbreken van hiërarchie creëert een collegiale sfeer.
Andere bedrijven waar gewerkt wordt in zelfsturende teams zijn Finext, Nedap, en ook Effectory. Veel terugkomende pijlers binnen deze bedrijven zijn: vertrouwen, transparantie en persoonlijke verantwoordelijkheid. De medewerkers worden zo gestimuleerd om natuurlijk te ondernemen.
Succesvol overgaan naar zelfsturende teams
Het succesvol invoeren van zelfsturende teams vraagt, zoals eerder gezegd, veel tijd, geduld en begeleiding. Ook zullen er vaak missers gemaakt worden. Dit maakt deel uit van het proces. Maaike Vos vertelt in dit interview wat haar ervaring was toen Effectory de stap naar zelfsturing maakte.
- Draagvlak: De belangrijkste stap naar zelfsturing is het creëren van draagvlak. Er moet een gezamenlijke visie en doelstelling komen. Zo kunnen er duidelijke afspraken over rolverdeling en specialisatie gemaakt worden.
- Trots: Bouw aan de identiteit van het team, zodat de teamleden iets hebben om trots op te zijn. Die trots gaat zorgen voor innoverend ondernemerschap binnen het team.
- Faciliteren: Geef ruimte voor ontwikkeling door trainingen te faciliteren, stimuleer kennisdeling.
- Energie en richting: Motiveer teamleden met individuele doelen. Beloon successen en proactiviteit. Zorg dat er altijd ruimte is voor feedback, en ontneem de angst om fouten te maken.
Whitepaper: De 4 geheimen van succesvolle teams
Ben je bezig met het werken aan beter presterende en zelfstandig opererende teams? Download dan ons whitepaper: De 4 geheimen van succesvolle teams.
Downloaden